„4321” Paula Austera oferuje cztery równoległe wersje jednego życia

Paul Auster był kiedyś pisarzem rezerwowym. Myśleć o Trylogia nowojorska , których trzy powieści (Miasto ze szkła, Duchy, Zamknięty pokój) nie zajmują łącznie 500 stron, lub jego smukły, wspaniały debiut, Wynalazek samotności , impresjonistyczny opis relacji autora z jego zmarłym ojcem. Aby zająć się tymi książkami, musimy czytać między wierszami. Jednak gdzieś w okolicach jego powieści z 2005 roku Brooklyńskie szaleństwa Auster zaczął rozluźniać swój język, stając się dyskursywnym i przystępnym. Kolejne książki, w tym powieść Zachód słońca w parku i pamiętnik Dziennik zimowy Poczuj się bardziej dygresywnie, tak jakbyśmy, wchodząc w nie, weszliśmy także w tę i z powrotem w umysł Auster. Być może dobrze jest, zauważa w Winter Journal, aby na razie odłożyć na bok swoje historie i spróbować zbadać, jak to jest żyć w tym ciele od pierwszego dnia, w którym pamiętasz, że żyjesz, aż do tego.

Nowa powieść Auster 4321 — jego pierwszy od siedmiu lat — może potraktować tę obserwację jako epigraf. Jej bohater, Archie Ferguson, dzieli się aspektami biografii swojego twórcy. Niech cię to jednak nie zwiedzie: to nie jest klucz wiolinowy. Auster jest raczej po wielopoziomowym badaniu konsekwencji losu. Jedna osoba się pocałowała, wyobraża sobie Archie, inna osoba uderzyła, albo jedna osoba uczestniczyła w pogrzebie swojej matki o jedenastej rano 10 czerwca 1857 roku, a w tym samym momencie w tym samym bloku w tym samym mieście, inna osoba trzymała się jej nowonarodzone dziecko po raz pierwszy w jej ramionach, smutek jednej pojawia się jednocześnie z radością drugiej i jeśli nie jesteś Bogiem, który prawdopodobnie był wszędzie i mógł zobaczyć wszystko, co się dzieje w danym momencie, nikt nie mógłby być może wiem, że te dwa wydarzenia miały miejsce w tym samym czasie.

Aby wyjaśnić to poczucie losowego nakładania się, Auster daje nam cztery równoległe wersje Archiego. Każdy podąża własnym przejściem, chociaż są pewne uderzające ciągi, zaczynając od wspólnego przodka: dziadka, który zapytany o imię na Ellis Island wypalił w jidysz: Ikh hob fargessen (zapomniałem)! I tak oto Isaac Reznikoff rozpoczął swoje nowe życie w Ameryce jako Ichabod Ferguson.

To, że historia jest apokryficzna – najwyraźniej był to stary żart, przyznaje Auster – jest częścią sedna sprawy, ponieważ Archie jest kimś w rodzaju Everymana. Urodzony pod koniec lat czterdziestych, dorasta w latach sześćdziesiątych, po zabójstwie Kennedy'ego i wojnie w Wietnamie. Archie jest estetą, chociaż oznacza to różne rzeczy dla różnych wariantów. W jednym wątku jest pisarzem, a w innym dziennikarzem. To do pewnego stopnia gra, w której struktura książki przypomina nam jej własne uwarunkowania, zmienność narracji, przekonanie, że historie, podobnie jak życie, są ustalane dopiero wtedy, gdy są gotowe.

[Recenzja: „Sunset Park” Paula Austera]

Auster pogłębia tę zarozumiałość, oferując kilka wskazówek lub punktów odniesienia innym słynnym powieściopisarzom: Saulowi Bellowowi (dziadek jest opisywany, podobny do Augiego Marcha, jako barbarzyńca, hebrajski olbrzym o absurdalnej nazwie i para niespokojnych stóp), Philipem Rothem (części 4321 rozgrywają się w jego sekcji Weequahic w Newark), a nawet Donem DeLillo, którego relacja na początku Underworld o Giants-Dodgers 1951 jest powtórzona przez krótszy riff ze świata 1954 Seria, w której Willie Mays dokonał swojego legendarnego połowu.

Gdyby wszystko Auster miał na myśli, 4321 byłoby dość odosobnionym dziełem. Tym, co czyni go jeszcze bardziej, jest jego zamiar prześledzenia ruchów wewnętrznego życia Archiego. Aby połączyć dziwne z tym, co znane, Auster pisze o swojej postaci, do tego dążył Ferguson, aby obserwować świat z bliska jak najbardziej oddany realista, a jednocześnie stworzyć sposób patrzenia na świat przez inną, lekko zniekształcającą soczewkę. Pomysł pozostaje spójny we wszystkich czterech wersjach jego życia. Rzeczywiście, najbardziej uderzające w powieści jest sposób, w jaki różne narracje odzwierciedlają, zamiast odbiegać od siebie, to, co ich łączy, a nie to, co je wyróżnia. W każdym z nich Archie wchodzi w interakcję z kobietą o imieniu Amy Schneiderman — na zmianę kochanką, przyrodnią siostrą lub kuzynką, ale zawsze nieuchwytną i pociągającą w podobny sposób. Branża urządzeń jego ojca spotyka się z różnymi losami, w tym podpaleniem, a jednak pozostaje obecna we wszystkich światach powieści.

Dla Austera oznacza to zarówno możliwość, jak i jej ograniczenia, uznanie, że nawet w zestawie rozbieżnych narracji pewni ludzie, pewne interakcje spotykają się raz za razem. Nie jest to przeznaczenie, dokładnie, a przynajmniej nie w sposób, w jaki powszechnie o tym myślimy, ale bardziej zrozumienie, że jesteśmy zawsze ograniczeni okolicznościami, naszymi rodzicami, naszymi społecznościami; innymi słowy, potencjał nie jest nieograniczony.

Wszyscy zawsze mówili Fergusonowi, pisze Auster, że życie przypomina książkę, historię, która zaczęła się na stronie 1 i posuwała się do przodu, aż bohater zmarł na stronie 204 lub 926, ale teraz, kiedy przyszłość, którą sobie wyobrażał, zmieniła się, jego rozumienie czas też się zmieniał. Kluczowe słowo w tym zdaniu jest wyobrażone, ponieważ sugeruje to, a przynajmniej tak Auster znaczy, żeby nam powiedzieć, gdzie naprawdę żyjemy.

4321 to długa książka i może wędrować przez szczegóły i szczątki życia – lub kwartetu żyć. Jednak to, co zawsze przemawia do nas, to poczucie, że istnieje w nas najważniejszy czas, czas pamięci i wyobraźni, z którego wykuwa się tożsamość. Jak wszyscy, Archie i jego rodzina muszą żyć w czasie i umrzeć. Ale jak wszyscy, miarą ich istnienia niekoniecznie jest to, co pozostawili, ale to, kim myśleli, że są. Słowo Psyche oznacza dwie rzeczy po grecku, ciotka Archiego, profesor literatury, mówi mu w jednym z najbardziej przenikliwych fragmentów powieści. Motyl oraz dusza . Ale kiedy się zatrzymasz i pomyślisz o tym uważnie, motyl oraz dusza w końcu nie są tak różne.

David L. Ulín , były redaktor i krytyk książek Los Angeles Times, jest autorem Chodnik: pogodzenie się z Los Angeles .

1 lutego o 19:00 Paul Auster będzie w Szóstej i I Zabytkowej Synagodze, 600
I św. NW. Aby uzyskać bilety i więcej informacji, zadzwoń do księgarni Politics & Prose pod numer 202-364-1919 lub odwiedź polityka-proza.com .

Czytaj więcej :

Recenzja: „Winter Journal”, pamiętnik Paula Auster

Autor: Paul Auster

Henryka Holta. 866 s. 32,50 $